Phân loại các rối loạn cảm giác ở trẻ tự kỷ

Trên thực tế, vì khả năng ngôn ngữ hạn chế nên trẻ tự kỷ thường rất khó để nói ra những điều mình mong muốn. Do đó, con thường thể hiện hành vi để mọi người biết cảm giác của mình. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể hiểu điều bé muốn truyền tải và đó là nguyên nhân chính gây ra rối loạn cảm giác ở trẻ tự kỷ.

Vậy đây là hội chứng gì? Bạn cùng các chuyên gia Eco Pharmalife tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!

Rối loạn cảm giác ở trẻ tự kỷ là gì?

Hội chứng này còn có tên gọi là Sensory Processing Disoders – SPD, đây được xem là các rối loạn phức tạp của não bộ dẫn đến sự xáo trộn các giác quan, từ đó gây ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của trẻ.

Bé sẽ chỉ thể hiện ra các rối loạn cảm giác đơn thuần hoặc các dạng khác như tự kỷ, rối loạn lo âu tăng động giảm chú ý đi kèm. Tuy nhiên, tỷ lệ trẻ mắc phải rối loạn cảm xác có xu hướng cao hơn so với trẻ tự kỷ và tăng động giảm chú ý.

Nhiều nghiên cứu đã cho thấy nhiều dấu hiệu khác biệt sinh lý của trẻ rối loạn cảm giác so với những đứa trẻ bình thường hay so với những đứa trẻ bị tăng động giảm chú ý.

Hệ thống chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần đã đưa ra các tiêu chuẩn chính xác nhất. Do đó, trẻ bị tự kỷ sẽ đáp ứng các tiêu chí sau:

• Con gặp khó khăn trong việc giao tiếp (kể cả có lời và không lời). Cụ thể là bé có thể hiểu tốt nhưng chỉ thực hiện những điều mà bản thân thích. Ngoài việc khóc và kéo tay thì không biết cách để thể hiện cho người khác biết nhu cầu của mình. Nhiều bé còn tránh né ánh mắt giao tiếp với người khác.
• Có những hành vi lặp đi lặp lại; chỉ hứng thú với những hoạt động như tự cắn tay mình, đưa ngón tay út và gõ vào đuôi mắt, tắt đèn khi bật nhạc, thích đổ đồ ra khỏi hộp, ...
• Xuất hiện những khó khăn từ nhỏ gây nên ảnh hưởng đến các khả năng như tự lập, tương tác với người khác, khả năng kết bạn, thực hiện nhu cầu, tham gia các hoạt động vui chơi - học tập, tập trung chú ý, ...

Chính bản thân của bé cũng rấ t khó chịu khi gặp phải tình trạng này. Bé sẽ cảm giác không được an toàn, giống như việc phải chịu đựng nhiều tác động khác nhau, tai có thể nghe được nhiều âm thanh nhưng không thể phân biệt được âm thanh đó phát ra từ đâu.

Rối loạn cảm giác tự kỷ ở trẻ chính là nguyên nhân tại sao con hay chạy, hét, nghịch, liếm, ...Đây chính là cách để con tự an ủi phần thiếu xót của bản thân.

Không chỉ những đứa trẻ bình thường mà trẻ tự kỷ cũng có những ngưỡng cảm giác khác nhau. Khi các ngưỡng đó quá cao hay quá thấp cũng gây ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống. Do đó, trẻ rất cần được hỗ trợ.

• Ngưỡng cảm giác cao (trơ) ở trẻ: Trẻ luôn có cảm giác chưa thỏa mãn với những kích thích cảm giác xung quanh nên sẽ cần tìm kiếm thêm các dạng kích thích khác để thỏa mãn. Những trạng thái này có thể gọi các tên khác là bị thiếu, thể trơ, nhu cầu đi tìm kích thích, ...
• Ngưỡng cảm giác khác (nhạy): Đây là tình trạng những cảm giác xung quanh quá cao, vượt ngưỡng chấp nhận của bé nên trẻ có thể sẽ né nếu đó làm bé sợ hãi.

Phân loại các dạng rối loạn cảm giác ở trẻ tự kỷ

Con người thường tiếp nhận với thế giới xung quanh thông qua các giác quan như: thị giác, khướu giác, thính giác, xúc giác, cảm nhận bản thể, ...Với trẻ tự kỷ thì khác, do bé bị rối loạn các giác quan nên thường thể hiện ra ở nhiều hành vi khác nhau như cắn, la hét hay từ chối ăn thức ăn lạ.

Dựa vào sự phân tích các nhóm giác quan, các nhà khoa học đã chia rối loạn cảm giác ở trẻ tự kỷ thành 5 dạng chính, bao gồm:

• Rối loạn về xử lý thính giác: Trẻ có thể nhạy cảm quá mức với một số âm thanh, kể cả khi nó rất nhỏ. Bên cạnh đó, con còn có xu hướng né tránh các kích thích thính giác, thể hiện sự sợ hãi một âm thanh nào đó, bịt tai hoặc hét lên khi nghe thấy nó. Ngược lại, trẻ cũng có thể đi tìm kiếm âm thanh bằng cách tự tạo ra một số âm thanh (ví dụ như giơ tay búng gần lỗ tai, gõ liên tục vào răng, nghiến răng kèn kẹt, ...).
• Rối loạn về xử lý thị giác: Với những trẻ có cảm giác thấp/nhạy sẽ có xu hướng né tránh các kích thích thị giác tác động đến mình như hay nheo mắt hay che mắt khi thấy ánh sáng. Bên cạnh đó, với những bé khác sẽ luôn muốn kích thích thị giác cho mình và tìm kiếm những ánh sáng khác nhau như thích nhìn những nơi có ánh sáng nhấp nháy, nhìn chằm chặp vào đèn hay bánh xe đang xoay, ...
• Rối loạn về xử lý xúc giác: Trẻ bị kích thích các sự động chạm vào các vùng da khác nhau trên cơ thể. Ví dụ không thích ôm người khác hoặc thích ôm người khác quá mức, không ăn đồ ăn lạ hoặc gặm tất cả những đồ bé thấy.
• Rối loạn về xử lý cảm nhận bản thể: Với trường hợp này, trẻ gặp khó khăn trong việc cảm giác về vị trí của chân tay và các bộ phận khác trên cơ thể.
• Rối loạn về xử lý tiền đình: Đây là những khó khăn về giác quan giúp bé có thể giữ thăng bằng cũng như định hướng không gian. Bé thường thể hiện ra bằng việc né tránh các chuyển động của cơ thể, luôn nằm ườn một chỗ hoặc hoạt động liên tục không mệt mỉu.

Qua bài viết này, bạn đã hiểu hơn về rối loạn cảm giác ở trẻ tự kỷ là gì cũng như những cách phân loại, từ đó có cách để can thiệp hợp lý. Nếu còn bất kỳ điều gì còn thắc mắc, bạn liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất nhé!